සිංහල විශ්වකෝෂයේ ප‍්‍රධාන කර්තෘ
මහාචාර්ය කේ.එන්. ඕ ධර්මදාස
ගම් පළාතින්ම කතාව පටන්ගත්තොත්?
මම උපන්නෙ ගම්පහ ඔරුතොට කියන ගමේ. ඔරුතොට කියන්නෙ පැරණි ගමක්. කෝට්ටේ යුගයේ යම් යම් යුද්ධමය කටයුතු ගැන කියද්දි මේ ගම ගැන ස`දහන් වෙනවා. ගමට ටිකක් එහායින් තියෙනවා කෝට්ටේගොඩ කියලා පංසලක්. කෝට්ටේ කියන්නේ බළකොටුව කියන එකනෙ. ඒ කාලේ මේ ගම් පියස යු`ධ බලකොටුවක් විදිහට පාවිච්චි වෙන්ඩ ඇති.
තාත්තා ව්‍යාපාරිකයෙක්. තාත්ත ඉපදිලා තියෙන්නෙ ගම්පහ නගරයේ ම. අම්ම ඇඹරලූවෙ. එයා වික‍්‍රමාරච්චි කෙනෙක්. වික‍්‍රමාරච්චි වෙදමහත්තයගෙ එහෙම නෑයො.
අපේ ගෙදර තිබ්බේ වෙල්යායකට මුහුණපාපු ලස්සන ක`දු බෑවුමක තිබ්බ අක්කර දහයක විතර ඉඩමක. හරිම සුන්දර පරිසරයක්. කන්ද පාමුලින් ගලාගිය කුඩා ඔය කාලෙ අත්දැකීම් සිහිකරද්දි නිතර මතක් වෙනවා.
මට වැඩිමහලූ සහෝදරයො දෙන්නෙක් හිටියා. මං පවුලේ තුන්වෙනියා. බාල සහෝදරයෝ දෙන්නයි, බාල සහෝදරියො තුන්දෙනයි. ඔක්කොම අටක්.
වර්තමාන ජනාධිපතිතුමාගෙ පියාගෙ ගමත් ඔරුතොටනෙ. ගමේ සීයට අනූවක් විතර හිටියේ පල්ලෙවත්ත ගමරාළ කියන අය. මයෙ තාත්තගෙ නංගි කෙනෙකුත් පල්ලෙවත්තේ ගමරාළලාගේ කෙනෙක් විවාහ කරං හිටියා. අපි පුංචි කාලෙ ගමේ හිටිය තවත් වැදගත් කෙනෙක් තමයි පී.ජී.පේ‍්‍රමරත්න කියන කවියා. මට මතකයි ඔහු අල්විස් පෙරේරලා එක්ක එහෙම සම්බන්ධ වෙලා කවි ලියනවා. එතුමා පස්සෙ කාලෙක ඔරුතොට ගම්මුලෑදෑනියා වුණා.
පාසල් ගමන පිළිබ`ද මතකයන් එහෙම කොහොමද?
මං මුලින්ම ඉස්කෝලෙ ගියේ ගම්පහ බෞද්ධ පිරිමි පාසලට. ඒක පරම විඥාර්ථ බෞද්ධ සමාගමට අයිති පාසලක්. ගෙදර ඉ`දන් ඉස්කෝලෙට දුර කිලෝමීටර් දෙකක් විතර. අපි සමහර දාට ඉස්කෝලෙ ගියේ තාත්තගෙ කරත්තෙන්. එයා ව්‍යාපාරිකයෙක් හින්දා ඔහුට කරත්තයක් තිබ්බා. කරත්තෙ නැතිදාට අපි ගුරු පාර දිගේ ඉස්කෝලෙට පයින්ම යනවා.
බෞද්ධෙන් ගියා ගම්පහ ද්විතීයික ජ්‍යෙෂ්ඨ ඉංග‍්‍රීසි පාසලට. පස්සෙ කාලෙක මහවිද්‍යාල කිව්වේ ඒ වගේ ඉස්කෝලවලටනෙ. ඒත් අපේ කාලෙ ඒවට කිව්වේ සීනියර් සෙකන්ඩි‍්‍ර ස්කූල් කියලා. අද බණ්ඩාරනායක විද්‍යාලය කියන්නෙ ගම්පහ ද්විතීයික ජ්‍යෙෂ්ඨෙට. ඒ ඉස්කෝලෙන් තමයි මං ඉංග‍්‍රීසි ඉගනගත්තෙ. ගම්පහ ද්විතීයික ජ්‍යෙෂ්ඨ ඉංග‍්‍රීසි පාසලෙන් ජ්‍යෙෂ්ඨෙට ඉ`දගත්තු මයෙ ප‍්‍රතිඵල ගොඩක් හො`ද වුණා. මට හො`දට ඉගනගන්න පුළුවන්ය කියලා තාත්තලා මාව කොළඹ නාලන්දෙට දැම්මේ ඉන්පස්සෙ. කොහොමෙන් කොහොමහරි, එක්දහස් නවසිය පණස් නවයෙ සරසවි පිවිසුම් පෙළ සමත් වෙලා නාලන්දෙන් විශ්වවිද්‍යාල කලා පීීඨයට ඇතුල් වුණේ මං විතරයි.
ඒ වෙනකොට පේරාදෙණියෙ ස්වර්ණමය යුගය කියලා හ`දුන්වන කාලෙනෙ. ඉතිං විශ්වවිද්‍යාලෙ අත්දැකීම් එහෙම කොහොමද?
ඒකාලෙ ලංකාවටම තිබ්බෙ එක විශ්වවිද්‍යාලයයි. ඇපි ඇතුල්වෙන කාලෙ විශ්වවිද්‍යාලය පේරාදෙණියෙ තිබ්බත් ඒක හැ`දින්නුවේ ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය කියලා.
ඇත්තටම ඕක වෙන්නෙ මෙහෙමයි. ශ‍්‍රීමත් අයිවර් ජෙනින්ස් ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය පටංගත්තෙ එක්දහස් නවසිය හතළිස් දෙකේ. එතකොට රාජ්‍ය මන්ත‍්‍රණ සභාව තීරණය කරලා තිබ්බා ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය පිහිටුවන්නේ පේරාදෙණියේ කියලා. නමුත් හතළිස් දෙක වෙදිදි පේරාදෙණිය ගොඩනගලා තිබ්බේ නෑනෙ. ඉතිං පේරාදෙණියේ ඉදිකිරීම් ඉවර කරනකම් ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය තාවකාලිකව ආරම්භ කළේ කොළඹ. පේරාදෙණිය ගොඩනගලා ඉවරවුණාම ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය පේරාදෙණියට ගෙනාවා. ඒත් ඒකට පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය කියලා කිව්වෙ නෑ. එහෙම කියන්ඩ පටන්ගත්තේ පසුකාලීනව විදේ‍යා්දය, විද්‍යාලංකාර සහ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය වගේ වෙනත් විශ්වවිද්‍යාල පටන්ගත්තම.
අපේ කාලෙ විභාග හරි සැරයි. ඒවා බොහෝම නීත්‍යානුකූල විදිහටයි වුණේ. ඉතිං ගොඩක් අය මුල් අවුරුද්දෙ ජීඒකියු අසමත් වෙනවා. එහෙම අසමත් වුණාම ආයෙ ලියනවානම් විශ්වවිද්‍යාලෙන් පිට ඉ`දන් ලියන්න ඕනෙ. හැබැයි ඒකාලෙ අද වගේ නෙමෙයි. මුල් අවුරුද්දෙ ශිෂ්‍යයින්ට උගන්නන්න ඒ කාලෙ දාන්නේ ඒ ඒ අංශවල ඉන්න හො`දම ආචාර්යවරු. ජීඒකියුවලට මං කළේ සිංහලයි, බටහිර ඉතිහාසයයි, ආර්ථික විද්‍යාවයි. කොහොමහරි මන්නම් හැටේදි ජීඒකියු පාස්. අන්තිමට මම සිංහල විෂය තෝරගත්තා.
එතකොට සිංහල අංශයේ මහාචාර්යවරයාව හිටියේ ඞීඊ හෙට්ටිආරච්චි. එතුමා සිංහල, පාළි, සංස්කෘත, ප‍්‍රාකෘත ආදී භාෂා දහතුනක් දන්න ශ්‍රේෂ්ඨ ප`ඩිවරයෙක්. එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍රට සිංහල අංශයේ මහාචාර්ය කමක් ලැබෙන්නෙත් ඔය කාලෙමයි.
අයිවර් ජෙනින්ස්ගැන එහෙම ඔය කාලෙ අත්දැකීම් තිබ්බද?
මං විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුල්වෙන කාලෙ වන විට අයිවර් ජෙනින්ස් විශ්වවිද්‍යාල උපකුලපතිකමින් අයින් වෙලා. මොකද එතුමාට කේම්බි‍්‍රජ් විශ්වවිද්‍යාලෙ උපකුලපතිකම ලැබුණා. අපි ඇතුල්වෙද්දි උපකුලපතිවරයා විදිහට කටයුතු කළේ ශ‍්‍රීමත් නිකලස් ආටිගල. නමුත් අයිවර් ජෙනින්ස් ඉ`දහිට විශ්වවිද්‍යාලයට ආවා ගියා. කොහොම වුණත් අපිට එතුමා දැකගන්න භාග්‍ය තිබුණා විතරක් නෙමෙයි ඔහු අරංගිය විශිෂ්ඨ අධ්‍යාපන සම්ප‍්‍රදායන් අත්දකින්නත් පුළුවන්කම තිබ්බා.
අයිවර්ජෙනින්ස්ට ඕනෙ වුණේ ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය ලෝකෙ තියෙන හො`දම විශ්වවිද්‍යාලයක් බවට පත් කරන්න. ඒ ස`දහා ඔහු විවිධාකාරයෙන් මහන්සි වුණා. එතනදි එතුමා ගත්ත වැදගත්ම පියවරක් තමයි අවසාන විභාගවලට ශිෂ්‍යයින් ලියපු උත්තරපත‍්‍ර කේම්බි‍්‍රජ්, ඔක්ස්ෆර්ඞ්, මැන්චෙස්ටර්වගේ එංගලන්තෙ තිබ්බ ඉහළම විශ්වවිද්‍යාලවල මහාචාර්යවරුන්ට යවලා ඔවුන් ලවා බලවපු එක. ඒ අනුව එංගලන්තයේ විශ්වවිද්‍යාලවල ඇගයීම් තත්ත්වයටම ලංකාවේ තත්ත්වය ගන්න පුළුවං වුණා.
සාමාන්‍යයෙන් පශ්චාත් උපාධියක් කරන්න කෙනෙක් පිටරට ගියාම ඒ පුද්ගලයා ඒකට සුදුසු ද නැද්ද කියලා පරීක්ෂණයක් පවත්වනවා. ඒත් ශ‍්‍රීමත් අයිවර්ජෙනින්ස් කේම්බි‍්‍රජ් විශ්වවිද්‍යාලයේ උපකුලපති වෙලා ඉද්දි ලංකාවෙ ශිෂ්‍යයින්ට මූලික පරීක්ෂණ කරන්න වුණේ නෑ. මොකද ලංකාවේ අධ්‍යාපනය ප‍්‍රමිතිගත බවත් එහෙයින් ලංකාවෙන් එන ශිෂ්‍යයින්ගෙන් මූලික පරීක්ෂණ ගත යුතු නැති බවත් එතුමා විශ්වවිද්‍යාලෙට කියලා තිබ්බා.
ඒ වගේම මූලික උපාධිය කරලා ආචාර්යමණ්ඩලයට බැ`දුන අයට අද වගේ තමං මූලික උපාධිය කළ විශ්වවිද්‍යාලයෙන්ම පශ්චාත් උපාධි කරන්න එදා ඉඩ දුන්නේ නෑ. තමන්ගේ ඊළ`ග උපාධිය වෙනුවෙන් ඔවුන්ට අනිවාර්යයෙන්ම එංගලන්තය, ඇමරිකාව, ප‍්‍රංශය වගේ රටවල තිබ්බ විශිෂ්ඨ විශ්වවිද්‍යාලවලට යන්න වුණා.
ශ‍්‍රීමත් අයිවර් ජෙනින්ස් හිතපු දෙයක් තමයි විශ්වවිද්‍යාලවලින් හදන්න ඕන සුවිශේෂී චරිත මිස එකදෙයක් අල්ලගත්ත පටු විශේෂඥයෝ නෙමෙයි කියලා. විශ්වවිද්‍යාලයෙන් පිටවෙන කෙනා භාෂාව විතරක් දන්න, විද්‍යාව විතරක් දන්න හරි ඉතිහාසය විතරක් දන්න තත්ත්වයෙන් එපිටට ගිහින් තමන්ට පැවරෙන ඕනෑම කාර්යයක් කාර්්‍යක්ෂමව හා අවංකව ඉෂ්ඨ කළ හැකි මට්ටමේ දක්ෂතාවලින් පිරුණු කෙනෙක් විය යුතුයි කියලයි එතුමා කල්පනා කළේ.
ඒ විතරක් නෙමෙයි, විශ්වවිද්‍යාල කලා මණ්ඩලය පිහිටවන්නත් තමන්ගේ පඩියෙන් ද කොටසක් වෙන්කර ශිෂ්‍යයින් වෙනුවෙන් ශිෂ්‍යාධාදාර ක‍්‍රමයක් හදන්නත් අයිවර්ජෙනින්ස් කටයුතු කළා.
ඒ දවස්වල විශ්වවිද්‍යාල නේවාසික ජීවිතය අදට වඩා වෙනස්ද?
එදා නේවාසික ජීවිතය අදට වඩා ගොඩාක් අර්ථාන්විතයි. විශේෂයෙන් සරච්චන්ද්‍රයන් වගේ අයගේ මැදිහත්වීම ඒකට බලපෑවා. මොකද එතුමා හැමවෙලේම කිව්වේ කාලය බි`දක්වත් අපතේ යවන්න එපා කියලා. ශිෂ්‍යයින්ට රාත‍්‍රී භෝජනය ස`දහා තිබ්බෙ රාත‍්‍රී අටත් නවයත් අතර. රාත‍්‍රී භෝජනය ඉවර වුණාම විවාද වගේ දේවල් සංවිධානය වුණා. මට මතකයි, ඒ කාලෙ තිබ්බ ජනප‍්‍රිය විවාදයක් තමයි පුනරුත්පත්තිය තියෙනවාද නැද්ද කියන එක. ඒ විවාදවලට සරච්චන්ද්‍ර විතරක් නෙමෙයි මහාචාර්ය කේ.එන් ජයතිලකයන්, ඉතිහාසය පිළිබ`ද මහාචාර්යවරයෙක් වූ පින්තෝ පියතුමා, ආචාර්ය තුරුක්කල් කියන බ‍්‍රාහ්මණ ප`ඩිවරයා වගේ අයත් හිටියා. ඒ විතරක් නෙවෙයි මේවගෙදි ශිෂ්‍යයිනුත් හරි හරිටෙ සහභාගී වුණා.
ඒ වගේම ගිරාගම ශාන්ති ගීතදේවතුමා වගේ අය ගෙන්වලා සංගීත පංති පවත්වන්නත් සරච්චන්ද්‍රයන් කටයුතු කළා. වෙසක් වගේ උත්සව කාලෙට භක්තිගීත සංවිධාන වුණා. සිරී ගුණසිංහයන් නිස`දැස කියලා ස`ගරාවක් කළා. ඒකට විමල් දිසානායක, සරත් අමුණුගම වගේ අයත් අනික් ශිෂ්‍යයිනුත් කවිලිව්වා.
සමහර වෙලාවට අපි ශාලාවල නාට්‍ය පවා කළා. නෙවිල් එදිරිසිංහ කියලා හරිම නිර්මාණශීලී ශිෂ්‍යයෙක් හිටියා අපි එක්ක. ඔහු ඇතුළු අපි කණ්ඩායමක් එකතුවෙලා මාස් ශාලාවේ හදපු අපූරු නාට්‍යයක් තිබ්බා සිංහල වංශය කියලා. කුවේනිගෙ කාලයේ ඉ`දන් බණ්ඩාරනායක ඝාතනය දක්වා දිවෙන මේ නාට්‍යයෙන් අපේ සමහර සිදුවීම් ඉතාමත් හාස්‍යයට ලක් කෙරුණා. පිරිමි නේවාසිකාගාර නිසා ඒවයෙ ගෑනු චරිතවලටත් රගපෑවෙ ශිෂ්‍යයෝ ම තමයි. සුගතපාල ද සිල්වලා විමල් දිසානායකලා අපේ මේ නාට්‍යය බලලා ගොඩක් සතුටු වුණා මට මතකයි.
මට හො`දට චිත‍්‍ර අ`දින්නත් පුළුවං. අපි ඒ කාලෙදි චිත‍්‍ර ඇන්දා. චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශන පැවැත්තුවා. මට මතකයි ඒ වගේ එක චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශනයක්. ඕකට ආචාර්යවරයෙක් වශයෙන් සිරී ගුණසිංහත් චිත‍්‍ර ඉදිරිපත් කරලා තිබ්බා. මායි මං කළිං කියූ නෙවිල් එදිරිසින්හයිත් චිත‍්‍ර ඉදිරිපත් කරලා තිබ්බා. මට මතක හැටියට චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශනය ඉවරවුණාම සිරීගුණසිංහයි නෙවිලූයි තමංගෙ චිත‍්‍ර මාරු කරගත්තා. ඒ සිතුවම් දෙකම ඉතාම විශිෂ්ඨ ඒවා.
කොහොමෙන් කොහොමහරි සරච්චන්ද්‍ර සිරී ගුණසිංහ වගේ ගුරුවරුන්ගෙන් ලැබුණ නිර්මාණාත්මක පෙළඹුම එදා ශිෂ්‍යයින්ට තදින් බෝවෙලයි තිබ්බෙ.
විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනයෙන් පස්සේ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ සිංහල අධ්‍යන අංශයේ කථීකාචාර්යවරයෙක් බවට පත්වෙනවා. ඒ එළඹුම කොයිවගේද?
ඒ කාලෙ විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයින්ට අද වගේ ප‍්‍රශ්න තිබ්බෙ නෑ. විශ්වවිද්‍යාලයෙන් අයින් වෙද්දිම හැමෝටම රස්සා ලැබුණා. කථීකාචාර්ය පත්වීම්, පරිපාලන පත්වීම්, ගුරුපත්වීම් ආදී විවිධ පත්වීම් ඒ අතර තිබ්බා. මං එක්ක එක බැච්එකේ ඉගනගත්තු කළින් කිවු නෙවිල් එදිරිසිංහ මහබැංකුවේ වැඩට ගියා. අමර හේවාමද්දුමලා පරිපාලන සේවයේ. මායි සුචරිත ගම්ලතුයි විශ්වවිද්‍යාල ක්ෂේ‍්‍රත‍්‍රයේ. තවත් සමහරු පොලිස් සේවයට ගිහින් පොලිස්පති දක්වා ගියා. තවත්අය විදේශ සේවයෙන් ඉස්සරහට ගියා. තවත් පිරිසක් ගුරුවරුන් වුණා. මාත් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් අයින් වෙලා කථිකාචාර්යකම ලැබෙනකම් මාස තුන හතරක් ඉස්කෝලෙක ඉගැන්නුවා.
මායි ගම්ලතුයි විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය ඉවරකළේ එක්දහස් නවසිය හැට තුනේ. ඒ ඉවරකරද්දි එතුමටයි මටයි දෙන්නටම පළමු පංතියේ සාමාර්ථ්‍ය තිබ්බා. ඇත්තටම, පාලි සංස්කෘත දැනුම අතින් ගම්ලත් අපිට වඩා ඉස්සරහින් හිටියේ. අපි විශ්වවිද්‍යාලයෙන් පිටවෙන කාලේ විදේ‍යා්දය විශ්වවිද්‍යාල ආරම්භ කරලා. ඒ වගේම මෙහෙන් ගිය මහාචාර්ය එම්.බී ආරියපාල මහතා කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයත් ආරම්භ කළා. ඉතිං කොළඹ ජීවත් වෙන්න කැමති වුණ ගම්ලත් එහෙට ඉල්ලූම්පත‍්‍ර දැම්මා. අපිට අවුරුදු දෙක තුනක් සීනියර් ජේබී දිසානායක වගෙ අයත් එහෙ ගියා. මං පේරාදෙණියෙම නතරවුණා.
හැත්තෑ ගණන් වගේ වෙද්දි විශ්වවිද්‍යාලය ටිකෙන් ටික වෙනස් වෙන්න ඇති?
හැට ගණන් වෙද්දි ලංකාවෙ විශ්වවිද්‍යාල කීපයක් තිබ්බත් ඒ කාලෙ හැම එකකම වගේ ලොකු පිබිදීමක් තිබ්බා. මට මතකයි, ඒ කාලෙ ඒ හැම විශ්වවිද්‍යාලයකින් වගෙම එක එක විෂයන් පිළිබ`ද විශාල ස`ගරා රාශියක් පිටවුණා.
ඔහොම තියෙද්දි තමයි හැත්තෑ එකේදි මාර්ස් ශාලාවෙ සීලිමේ බෝම්බයක් පිපිරුණේ. සන්නද්ධ අරගලයක් පිළිබ`ද පළවෙනි ඉ`ගිය අපිට දැනුනේ සීලිමේ හංගලා තිබ්බ බෝම්බයක් ඒ විදිහට පිපිරුණායින් පස්සෙ. මට මතකයි ඒ කාලෙ වෙනවිට නිතර විජේවීර ඇවිත් විශ්වවිද්‍යාල වළේ විවිධ දේශන තිබ්බා. මාත් ගිහින් ඕවා අහගෙන ඉ`දලා තියෙනවා. ඔහුගෙ කතා කම්මැලි නැතිව පැය ගාණක් වුණත් අහං ඉන්න පුළුවංනෙ. විජේවීරගෙ ප‍්‍රා¥ර්භූතය මතුපිටින් එහෙම පෙණුණත් ඇතුළතින් ඊටවඩා විශාල ව්‍යාපාරයක් යනවා කියලා තරුණ කථිකාචාර්යවරු වන අපිවත් විශ්වවිද්‍යාල බලධාරීන්වත් බෝම්බසිද්ධිය වෙනකම් ම දැනන් හිටියෙ නෑ.
මේ වෙනකොට බලයෙ හිටියෙ හැත්තෑවෙ ආපු මැතිණිගෙ සමගි පෙරමුණ ආණ්ඩුව. ශිෂ්‍ය අරගලවලට එරෙහිව ආණ්ඩුව විශාල මර්දනකාරී වැඩ පිළිවෙළක් ගෙනගියා. විශ්වවිද්‍යාල දින නියමයක් නැතිව වහල දැම්මා. මේගොල්ල ගෙනගිය එක සංකල්පයක් තමයි රටේ ආර්ථිකය මධ්‍යගත කරන්න ඕනෙ කියලා. ආර්ථිකය විතරක් නෙමෙයි අනික් හැමදේමත් මධ්‍යගතව පාලනය කරන ප‍්‍රතිපත්තියකයි ඔවුන් හිටියේ.
මේ අතර හැත්තෑ දෙකේදි ආණ්ඩුව ආචාර්ය ඔස්මන් ජයරත්න යටතේ විශ්වවිද්‍යාල ප‍්‍රතිසංවිධානය කියලා කමිටුවක් පත් කළා. ඒ වාර්තාවෙන් කීවෙ ලංකාවෙ විශ්වවිද්‍යාල ඔක්කොම එකතැනකින් පාලනය කරන්න ඕනෙ කියලා. විශ්වවිද්‍යාලවල තිබ්බ අනන්‍යතා හා ස්වාධීනත්වය ඒතනදි සැලකුණේ නෑ. ඒකට අනුව කොළඹ වෝඞ් ප්ලේ්ස් එකේ ලංකා විශ්වවිද්‍යාල ප‍්‍රධාන කාර්යාලය පිහිටෙව්වා. ඒ වෙනකම් ස්වාධීන විශ්වවිද්‍යාල විදිහට තිබ්බ විශ්වවිද්‍යාල පේරාදෙණිය මණ්ඩපය, කොළඹ මණ්ඩපය, විදේ‍යා්දය මණ්ඩපය, විද්‍යාලංකාර මණ්ඩපය ආදී ලෙස ප‍්‍රධාන කාර්යාලයෙන් පාලනය වුණා. විදේ‍යා්දය මණ්ඩපය ඒ කාලෙ තිබ්බේ ජනතා විමුක්තිපෙරමුණේ අය හිරකරලා තියෙන හිරක`දවුරක් විදිහට.
මේ ප‍්‍රතිපත්තියේ නරකම දේ තමයි, පාලි, සිංහල, සංස්කෘත, බෞද්ධ අධ්‍යනය ආදී විෂ්‍යයන් ආර්ථික සංවර්ධනය ස`දහා දායක වෙන්නෙ නැති විෂයයන් විදිහට හ`දුන්නලා ඒවා ඉගනගැනීම සම්පූර්ණයෙන් අධෛර්යමත් කරපු එක. ඒ විතරක් නෙමෙයි මේ විෂ්‍යයන් කරන අයට රජයේ රැුකියා ලැබේවි කියා ස්ථිර නැත ආදී දේ ස`දහන් චක‍්‍රලේඛයක් පවා ආවා. කළිං අවුරුද්දේ කලාගාරයේ ඉ`දන් පළවෙනි වසර ශිෂ්‍යයින් හාරසිය ගාණකට දේශන තියපු මට, විශ්වවිද්‍යාල ප‍්‍රතිසංවිධානයේ ප‍්‍රතිඵල විදිහට ඒ අවුරුද්දෙ උගන්නන්න උණ ළමයි සංඛ්‍යාව දහතුනකට බැහැලා තිබ්බා.
හැබැයි, ඉතිහාසය කන්ඩ ද? සාහිත්‍ය ඉගනගෙන ටෙලිෆෝන් එකක් ගන්න පුළුවන්ද? වගේ දේවල් ඇහුවේ ජේආර් උන්නැහේ කියලා තමයි අපේ පරම්පරාවනම් දන්නේ?
ඕක තමයි අද තියෙන විකෘත්ති ඉතිහාසය. ජේආර් ජයවර්ධන කියන්නේ හො`දට පොත පත කියවපු උගතෙක්. මොන හේතුවක් නිසා හරි ජේආර් ජයවර්ධන ඒ විදිහට කියන්න ඇති. නමුත් ඒ දේවල් කරේ මැතිණිගෙ ආණ්ඩුව. හැත්තෑ හතේ ජේආර් ඇවිත් කළේ අර විදිහට කොටු කරල තිබ්බ විශ්වවිද්‍යාලවලට කිසියම් ස්වාධීනත්වයක් දුන්න එක.
මේගොල්ලන්ගෙ ප‍්‍රතිසංවිධානවලට විරුද්ධව අපි පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය මූලික කරං සංවිධානයක් නිර්මාණය කරගත්තා. ඒකෙ සභාපති මහාචාර්ය කාල් ගුණවර්ධන. සම ලේකම්වරු විදිහට වැඩකළේ මමයි ආචාර්ය ආනන්ද ගුණතිලක කියන විද්‍යාපීඨයේ කථිකාචාර්යවරයයි. පුවත්පත්වලට ලියමින් සහ ජනතාව දැනුවත් කරමින් අපි ඒ වෙලාවෙ විශාල අරගලයට අරං ගියා. ඒත් අපිට ලොකු දේශපාලනික හයියක් තිබුණෙ නෑ. නමුත් මහාචාර්ය කේ එම් ද සිල්වා, මහාචාර්ය ස්ටැන්ලි කල්පගේ වගේ ජේආර් ජයවර්ධන සමග සමීප සබ`දකම් පවත්තපු අය හැත්තෑ හතෙන් පස්සේ මේ තත්ත්වය වෙනස් කරන්න මැදිහත් වුණා. දැනටත් ක‍්‍රියාත්මකවන විශ්වවිද්‍යාල පණත හැදුවෙත් ඔවුන්. අර කියපු ස්වාධීනත්වයක් නැති මණ්ඩප තත්ත්වයෙන් අයින් කරලා විශ්වවිද්‍යාල ස්වාධීන කළේ මේ අය. ඒ ජේආර් ජයවර්ධන යටතේ.
ඉතිහාසය වගේ ඒවා පාසැල් විෂයෙන් අයින් කළෙත් සමගි පෙරමුණ ආණ්ඩුව. අපේ කාලේ අපි වෙනම ඉගනගත් ඉතිහාසය වෙනුවට ආර්ථි’ක විද්‍යා කෑල්ලයි, ඉතිහාස කෑල්ලයි, දේශපලන විද්‍යා කෑල්ලයි වගේ හැමදේම කෑල්ල කෑල්ල තිබ්බ සමාජ අධ්‍යනය කියලා එකක් දැම්මේ ඒ අය. විශේෂයෙන් කේ එම් ද සිල්වා වගේ විශිෂ්ට ඉතිහාස උගත්තු ජේආර් ජයවර්ධනගේ කාලයේ මේ තත්ත්වය වෙනස්කරලා ඉතිහාසය ස්වාධීන විෂයක් හැටියට දියුණු කරන්න ගොඩක් මහන්සි වුණා.
ඒ කාලෙ පාළි සංස්කෘත වගේ අංශවල හිටියේ මහාචාර්ය සිරී ගුණසිංහ, මහාචාර්ය මළලසේකර, මහාචාර්ය විජේසේකර, මහාචාර්ය ජේ.තිලක සිරි, මහාචාර්ය ජෝතිය ධීරසේකර, මහාචාර්ය එන්.ඒ ජයවික‍්‍රම, ලිලී ද සිල්වා මහාචාර්ය තුමිය වගේ ලෝකයම පිළිගත් පාළි සංස්කෘත උගත්තු. ඒත් අද ඒ අධ්‍යනාංශවලට කථිකාචාර්යවරයෙක්වත් බ`දවගන්න බැරිවෙලා තියෙන්නේ මේ අය එදා කරපු දේවල් නිසා.
රාවය 2015 නොවැම්බර් 15
