දැන් උනත් කිව හැකියි, ඔව්
මගෙ ආදරේ ගිනි පෙළෙලි,
සඟවා සිටින වග පපුතුරෙහි රත් පුළිඟු තවමමත්
ඒ වුනත් පෙම්වතී, රිද්දන්න ඇවැසි නෑ ආයෙමත් එයින් නුඹ
බලාපොරොත්තු විරහිතව - ඇතැම්විට ගොළුලෙස
බොහෝ සේ පෙම් කළෙමි මම නුඹට.
අවිශ්වාසයෙන්, ඊර්ෂයාවෙන් හා වේදනාවෙන්
අවංකව හා මෘදුව පෙම් කළා මම නුඹට.
ඔව්, තව කෙනෙක් පෙම් කරයි එලෙසින්ම ඊළඟට
- ඇලෙක්සැන්ඩර් පුෂ්කින් (I Loved You) [Translated by: Prasad Nirosha Bandara]
ඉතිං ප්‍රසාද්….අපි මේ කතා බහ බොහොම සරල තැනකින් ආරම්භ කරමු. ‘මගෙ කොරියානු පෙම්වතී’ කවි පොතේ එන කවි ඔබ නිර්මාණය කළේ කෘතියක් උදෙසාමද නැතිනම් ඒවා තැනින් තැන පළ වූ ඔබේ නිර්මාණවලින් නිකුත් කළ එකතුවක්ද?
වේගයෙන් කවි ලියන එක මං අතින් කවදාවත් වෙන්නෙ නෑ. කොළයකුයි පෑනකුයි අරන් වාඩි වෙලා දැන් මං කවියක් ලියනවා කියලා හිතලා කවියක් ලියන්න හැකියාවක් මට කවදත් නෑ. ඉතිං පොතක් ගැන හිතලා කවි ලියනවා කියන එක කවදාවත් මං අතින් වෙන්නෙ නෑ.
නමුත් වසරකට කවි පොත් දෙක තුනක් පවා ලියලා පළ කරන සමහර කවියෝ ඉන්නවා. ඒ වගේම සමාජ ජාලවල මං දකිනවා දිනපතා කවියක් ලියලා පළකරන අය පවා. එහෙම කරන එක වැරදි කියලාවත්, ඒක කරන්න බැරි දෙයක් කියලාවත් නෙමයි මං කියන්නෙ. ඇත්තටම ඒ අයගේ හැකියාව ගැන මට පුදුමයි. ඒ විදිහේ වේගයෙන් ලියලාත් ඒ ඇතැම් අයගේ කවි ඉතාම හොඳ නිර්මාණ.
ඇත්තටම මේ පොතේ තියෙන්නෙ කාලයක් තිස්සෙ මං අතින් ලියැවුණු නිර්මාණ. වෙනත් විදිහකට කියනවානම් මගේ විශ්වවිද්‍යාල ජීවිතයේ අවසන් වසරේ දෙකේ ඉඳලා පොත පළවෙන දා වෙනකම් විටෙන් විට ලියැවුණ ඒවා. ඒ සමහර ඒවා පත්තරවල පළ වුණා. සමහර ඒවා ලංකාවේ කවීන්ගේ නිර්මාණ එකතු කරලා පළකළ ප්‍රකට කාව්‍ය සංග්‍රහවල පළවුණා. තවත් ඒවා ෆේස්බුක් එකේ පළවුණා. මේ පොතේ පමණක් පළවුණු නිර්මාණ කිහිපයකුත් ඒ අතර තියෙනවා.
මා සමඟ සංවාදයේ යෙදී තිබෙන බොහොමයක් කවියන් කියලා තියෙන දෙයක් තමයි ප්‍රසාද් දේශපාලනික නැතිනම් කවිය කවියක් නෙමෙයි කියලා. ඔබ ඉන්නෙත් ඒ මතයෙමද? මං අහන්නෙ ප්‍රසාද් කවිය දේශපාලනික විතරක් නෙමේ දාර්ශනිකත් වුණොත් කොහොමද?
ඒ දෙකමත් නැතිව කවියක ප්‍රබල භාවාත්මක තැවරුමක් පමණක් වුණත් තියෙන්න පුළුවන් කියලයි මං හිතන්නෙ. උදාහරණයකින් කියනවා නම් එකපාරට ඈත අහසේ දැල්විලා අවට ලෝකය එළිය කරලා නිවිලා යන අකුණු පහරක් වගේ යම් කවියකට පුළුවන් අවශ්‍යනම් රසිකයාගේ හදවතේ නිලීන වෙලා තිබුණ සියුම් භාවයක් ක්ෂණිකව දල්වලා අතුරුදන් වෙලා යන්න.
ඒවගේ නිර්මාණයක දේශපාලනය හරි ගැඹුරු දාර්ශනික චින්තාවක් හරි කැටි වෙලා තිබුණේ නෑ කියලා ඒක කවියක් නෙමෙයි කියලා අපි කියනවානම් ඒක සම්පූර්ණයෙන්ම වැරදියි කියලයි මම හිතන්නෙ. අනික් කාරණය තමයි බැලූ බැල්මට දේශපාලනික හෝ දාර්ශනික නිර්මාණයක් නොවන කවියක උනත් දේශපාලනික හා දාර්ශනික යටි අරුත් තියෙන්න පුළුවන්.
ඒක ඒ ඒ රසිකයාගේ සියුම් කියැවීමේ හැකියාව හා ඔහුගේ හෝ ඇයගේ අත්දැකීම්වලට අනුවයි සිදුවන්නේ. මේ පොතේ තියෙන මගෙ කොරියානු පෙම්වති කියන නිර්මාණය උනත් බොහෝ අය හුදු ආදර කවියක් විදිහට ගන්න කැමති උනත් ඒ යටින් කියැවෙන සමාජ දේශපාලනික කතාවකුත් තියෙනවා කියලා කියන්න පුළුවන්.
ලංකාව තුළ බොහෝ විට ඔබ ඇසූ දේශපාලන සංවාදය මතු වෙන්නෙ කලාවේ භෞතිකවාදය හා විඥානවාදය ගැන කාලයක් තිස්සේ අපේ රටේ ආපු සංවාදය නිසා. ඒ සංවාදයේ ඒ ඒ පැත්තට වැඩිය කැමති රසිකයින් කලාවේ හරය තමන් දකින මානයෙන් දකින්න උත්සාහ කළා. ඒ සංවාදය අපේ රටේ සාහිත්‍ය කලා ආදියට විශාල සේවයක් කළා තමයි. එහෙම උනත් තවත් පැත්තකින් කලාවේ බහුවිධත්වය දකින්න තියෙන නැඹුරුව විචාරශිලීත්වය තරමක් දුරට අඩු රසිකයාගෙන් ඈත් කරන්නත් ඒක පාදක වෙලා තියෙනවා.
වෙනත් රටවල එහෙම නෙමෙයි. ඒ අය කලාවේ කාර්යයන්, ශානරයන් වගේ සියල්ල කෙරේ විවෘත මනසකින් බලනවා අපිට සාපේක්ෂව.හැබැයි විශාල දේශපාලනික හා දාර්ශනික අරුත් සහිත කවි විඳින්න මං උනත් වැඩිපුර කැමතියි කියන එක මෙතනදි කියන්න ඕන.
මේ මොහොතේ ලංකාවේ දේශපාලනය පුරවැසියෙක් විදියට ඔබ දකින්නෙ කොහොමද??? මං අහන්නෙ මෑත අතීත ලංකාව ගැන නෙමේ. මෑත අතීත ලංකාවේ දේශපාලනය ගැන ඔබේ අදහස මම මේ ලිපියේ ප්‍රවේශය තුළින්ම සඳහන් කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. මං අහන්නෙ මේ දැන්…මේ මොහොත ගැන…
ලංකාවේ දේශපාලනය කියන්නෙ කවදත් අවුල් සහගත දෙයක්. පුරවැසියන් විදිහට අපි හුරුවෙලා ඉන්නේ දේශපාලනය කියන්නේ අපි කරන දෙයක් නෙමෙයි වෙනත් අය අපි වෙනුවෙන් කරන දෙයක් හැටියට හිතන්න. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නියෝජන චින්තනය යටතේ ඒ දේ දකින්න අපි හුරු වෙලා නෑ. යම් පිරිසකට බලය පවරලා ඒ අය කරන ඕනෑම දෙයක් යථාර්ථය විදිහට පිළිගන්නයි අපි හුරුවෙලා ඉන්නේ.
වෙන එකක් ඕන නෑ, මේ තරම් බංකොලොත් කළ රටක ඉන්න එදා වේල හොයාගන්න බැරි දුප්පත් මනුස්සයෙක් එක්ක කතා කරලා බලන්න. ඒ අයගෙන් බහුතරය හිතන්නේ තමන් දුප්පත් වෙලා තියෙන්නෙ සම්පූර්ණයෙන් තමංගේ වරද නිසා කියලා. නැතිනම් තමන්ගේ කරුමෙ නිසා කියලා ඒක ආගමික අර්ථයෙන් ගන්නවා. දියුණු ලෞකික සමාජ සාධකයන්ගෙන් තියා රටේ පුරවැසියා මූලික අවශ්‍යතාවන්ගෙනුත් විතැන් කරලා තියෙන එකේ දේශපාලනික සම්බන්ධය ඒ අය දකින්නෙ නෑ.
යම් පැලැන්ති දෙක තුනකින් එහා රටේ දේශපාලන අනාගතයක් දකින්න අපි හුරු වෙලා නැත්තේත්මේ සැබෑ පුරවැසිත්වයෙන් ඈත් උන දුප්පත් චින්තනය නිසාම තමයි. තවත් පැත්තකින් ඕක අපිට විතරක් නෙමෙයි දකුණු ආසියාවේ බොහෝ රටවල තියෙන නිධන්ගත රෝගයක් කියන්නත් පුලුවන්.
ඇත්තටම බැලුවොත් ජ්‍යොතිෂය, ධනාත්මක චින්තනය වගේ දේවලුත් මේ ක්‍රමය පවත්වාගෙන යන්ඩ විශාල වශයෙන් උදව් කරනවා. මොකද ඒ අය තමයි උගන්නන්නෙ මේ ගැටලුවලට මුළ ග්‍රහ තාරකා මිස දේශපාලනය නෙමෙයි කියලා. එහෙම නැතිනම්, මේ ගැටලු කවුරුත් නිසා නෙමෙයි මේවා ඇති වෙලා තියෙන්නේ තමන්ගෙම හිත නිසා කියලා. ඉතින් දිවා රෑ දෙකේ යන මේ මැතිරිලිවලට හුරුවෙලා ඉන්න මේ වගේ රටවල මිනිස්සුන්ගේ පුරවැසි භූමිකාව ඒ අයට හුරු කරනවා කියන එක ඉතාම අමාරු දෙයක්. මොකද මේ වැරදි දෘෂ්ටිවාදයන් පෙවිලා තියෙන්නෙ කිරිත් එක්කමයි.
සිනමාව පිළිබඳ අධ්‍යනය කරන්න ඔබ පෙළඹුණේ කොහොමද? ‘සිනමා ශානර මීමංසා’ නමිනුත් ඔබ කෘතියක් නිකුත් කරලා තියෙනවා නේද?
පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයන් සිංහල විශේෂවේදී ගෞරව උපාධියක් ගත්තු මගේ මූලික අධ්‍යන විෂය උනේ භාෂාව හා සාහිත්‍යය. එතනදි සිනමාව සම්බන්ධ පොඩි පොඩි පාඨමාලාවනුත් ඇතුළත් උනා. තව පැත්තකින් ඒ වගේ විෂයක් හදාරන්න බෑ අනික් කලාවන් සම්පූර්ණයෙන් අයින් කරලා. නමුත් සිනමාව කියන විෂයට අවබෝධයෙන් යුතුව මම තදින්ම එළඹුනේ ඊටත් පස්සේ.
විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනයෙන් පස්සෙ මම ජනමාධ්‍යවේදියෙක් විදිහට රාවය පුවත්පතේ කර්තෘ මණ්ඩලයේ වගේම මව්බිම පුවත්පතේ ආරම්භක කර්තෘමණ්ඩලයේත් වැඩ කළා. ඒ කරද්දී ප්‍රවෘත්ති සහ විශේෂාංග වගේ දේවලට අමතරව සාහිත්‍ය විචාර වගේම සිනමා කෘති සම්බන්ධ විචාරයනුත් මං අතින් ලියැවුණා. මේ සඳහා සිනමා කෘති නරඹන්න නරඹන්න මං සිනමාව ගැනත් මීට වඩා ශාස්ත්‍රීයව හදාරන්න ඕන කියන කාරණය මට හිතුණා.
ඒ වගේම මෙතෙක්කල් ලියමින් සිටි සිනමා විචාර සාහිත්‍ය විචාර ස්වරූපයෙන් බැහැරව, තව දුරටත් සිනමාව ගැන අවබෝධයෙන් කරන්න ඕන කියලා මට හිතුණා. ඒ අතර මං සිනමාව ගැන තව තවත් කියවන්නත් සිනමා කෘති නරඹන්නත් ගත්තා.
ඔය අතරේ මං දර්ශනපති උපාධිය කරද්දී එතනදිත් සිනමාව ගැන පාඨමාලාවක් මට හදාරන්න පුළුවන් උනා. ඒ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ලලිත කලා අධ්‍යන අංශයේ. කොහොම උනත් සිනමා ශානර මීමංසා කෘතිය ලියන්න මූලික වශයෙන් ප්‍රයෝජන උනේ මගේ පොතපත කියැවීම ඇතුළු ස්වයං හැදෑරීමෙන් ලබාගත්තු දැනුම කියලා කියන්න පුළුවන්.
මේ පොත ලියන්න තවත් මූලික හේතුවක් උනේ සිනමාව ගැන සිංහලෙන් ලියැවිලා තියෙන කෘති ඉතා අල්ප වීමත්, විශේෂයෙන් මේ කෘතියේ කතා කරන මාතෘකා බොහෝමයක් ගැන සිංහලෙන් ලියැවිලාම නැති තරම් වීමත් කියන කාරණය ඒ හැදෑරීම් උත්සාහයේදී මට දැනුන එක.
ඒ වගේම මේ පොත ලියමින් ඉන්න කාලේ වොජිත් කරුණානායක වගේ සිනමාව ගැන විශාල අවබෝධයක් තියෙන යාලුවෝ මට මුණ ගැහුනා. සිනමාව ගැන තවදුරටත් හැදෑරීමටත් මේ කෘතියේ වැඩ සම්පූර්ණ කරගැනීමටත් ඒ මිත්‍රත්වය එක්ක ආපු පෙළඹුම වැදගත් වුනා.
කොහොම උනත් සිනමා ශානර මීමංසා කෘතියත් වසර තුන හතරක් තිස්සේ මහන්සියෙන් ලියපු එකක්.
ප්‍රසාද් අපි ආයිත් කවියට එමුකො. ප්‍රසාද් මට ඔබේ කවිය හරි ප්‍රබල විදියට දැනෙනවා. ඇත්තටම ඔබ කොහොමද ඒ තරම් ප්‍රභල ප්‍රස්තූත විෂයන් අක්ෂර අතර හසුරුවාගන්නෙ. ඒ කියන්නෙ ඔබ හිතට දැනෙන දේ එක පාරටම ලියලා ඉවර කරනවද? නැතිනම් කාලයක් අරගෙන ක්‍රමයෙන් නිර්මාණය පෝෂණය කරනවද?
මේ පොතේ තියෙන බොහෝ කවි වලට ප්‍රස්තුත වෙන්නේ මගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම්. එහෙමත් නැතිනම් පුරවැසියෙක් හා විශේෂයෙන් මාධ්‍යෙව්දියෙක් ලෙස මම ලැබුව සමාජ දේශපාලනික අත්දැකීම්. ඔබ කියූ ලෙස මේ කවි ඔබට දැනෙනවා නම් ඒකට මූලික හේතුවක් වෙන්න පුළුවන් ඒක. මොකද මේවා හිත හිතා ලියපු කවි නෙමෙයි, මොකක් හරි අත්දැකීමකින් ඇතිවූ කම්පණයක් නිසා ඉබේම ලියැවුණු ඒවා.
තමන්ගේ මූලික භාව ප්‍රකාශන මාධ්‍ය කවිය කරගත්තාම සමහර අත්දැකීම් තියෙනවා කවියක් ලියන්නෙ නැතිව ඉන්න අමාරු. ඒ වගේ අවස්ථාවක මටත් කවියක් ලියැවෙනවා හදිස්සියෙන් වගේ. එහෙම ලියලා හිතනවා මේක ලිව්වා හදිසි වැඩියි, ඒ නිසා පස්සෙ හදන්න ඕන කියලා. නමුත් පස්සෙ දවසක අරං බලද්දී ඒක තියෙනවාට වඩා හොඳට හදාගන්න බෑ. මොකද ඒ අත්දැකීම ඒ මොහොතේ දැනුනු විදිහට පස්සෙ දැනෙන්නෙ නෑ. ඒ නිසා සංස්කරණය කරන්න උත්සාහ ගත්තත් බොහෝ විට පසුකාලීනව ලොකුවට සංස්කරණය වෙන්නෙ නෑ මගේ කවි.
නිර්මාණකරණය හදාරද්දි අපි මූලික වශයෙන් ඉගනගන්න දෙයක් තමයි කලාකරුවා හා අනුභූතිය ගැන. එතනදි සාම්ප්‍රදායිකව කියැවෙන්නේ කලාකරුවාට යම් අනුභූතියක් ලැබුණාම ඒක වසර ගණනාවක් ඔහුගේ මනසේ පැහැව පැහැව තිබිලා පරිපාකයට පත් වෙලා තමයි අවසානයේ එක් මොහොතක කවියක් හෝ වෙනත් නිර්මාණයක් බවට පත් වෙන්නේ කියලා. නමුත් මේ පොතේ කවි දිහා බලද්දි මට හිතෙන දේ තමයි මේවා බහුතරය ඒ අත්දැකීම් ලත් විගසම වගේ තමයි මගේ අතින් ලියැවුනේ. එහෙම නැති කවිත් කිහිපයක් තියෙනවා. එගොඩවැල්ලේ ඇන්ටනී කියන්නේ එහෙම කවියක්. නමුත් ඒකත් පෞද්ගලික විඳීමක්. ඉතිං මේ කවි බහුතරය අත්දැකීමෙන් කම්පණය වූ විගසම වගේ ලියැවුණු ඒවා කියන උත්තරේ තමයි නිවැරදි.
මේ කවි එකතුවේ කල්පනා ඇම්බ්‍රෝස් සහ වොජිත් කරුණානායක පරිවර්තනය කරපු කවි දෙකකුත් අන්තර්ගත වෙනවා. ඇත්තටම ඔවුන් කොහොමද මේ වැඩේට සම්බන්ධ වුණේ?
ඒ දෙදෙනාම මුණ ගැහෙන්නෙම මගේ ලේඛන හරහා. ඇත්තම කියුවොත් මාලතී කල්පනා කිවිඳිය මගේ සමීප මිතුරියක් වන්නේම මේ පොතේ තියෙන පරිවර්තනය නිසාමයි. ප්‍රොමිතියස්ගේ නික්මයෑම කියන ඔය කවිය ලියන්නේ මං රාවය පත්තරේ වැඩ කරන කාලේ. ඉතිං ඊටත් කළින් ඉඳන්ම මං ඉතාම ජනප්‍රිය සහ වැදගත් කලා වෙබ් අඩවියක් වූ බූන්දියට කවි, විචාර ආදිය ලියනවා. පත්තරේ පළකරන සමහර සම්මුඛ සාකච්ඡා වගේ දේවලුත් බූන්දියට දානවා. මාලතී කල්පනා ඇම්බ්‍රෝස් කියන නම මං මුළින්ම දන්නෙත් බූන්දිය හරහා.
ඒ මුල් දවස්වල ගෙවල්වල අන්තර්ජාල පහසුකම් තිබ්බෙ නෑනේ. ස්මාර්ට් ෆෝනුත් නෑ. ඉතින් ඉන්ටර්නෙට් කැෆේ වලට ගිහින් තමයි බූන්දිය පවා බලන්නේ. අනික ඒ දවස්වල රාවය පුවත්පතේ වෙබ් පිටුව අප්ඩේට් කළේත් මම. සතියේ දවස් පහේ රාවයේ වැඩ කරලා, සති අන්තේ නුවර ඇවිත් කැෆේ එකට යනවා වෙබ් එක අප්ඩේට් කරන්න. එහෙම දවසක් මාලතී මට ඊමේල් එකක් දාලා තිබ්බා එයා මගේ ප්‍රොමිතියස්ගේ නික්මයෑම කියන කවියට ගොඩාක් කැමතියි ඒක ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය කරන්න පර්මිෂන් දෙනවාද කියලා. ඉතිං ඒ කවිය ඇය පරිවර්තනය කරලා බූන්දියේ දැම්මා වගේම එදා ඉඳන් ඇය මගේ සමීපතම මිතුරියක් උනා.
වොජිත් මුණ ගැහෙන්නේ ඊට පස්සෙ කාලෙක. ඒත් අන්තර්ජාලය හරහාම තමයි. විශේෂයෙන් මං ලියන ඒවාට ඔහු ඉතා වැදගත් කමෙන්ට්ස් දානවා. විශේෂයෙන් සිනමාව ආදිය ගැන ඔහුට පුදුම හිතෙන දැනුමක් තියෙන බව මට තේරුණා. ඉතිං දවසක් මං කතා කළා ඔය වගේ මොකද්ද වැඩකට. මොකද ඒ වන විට මං සිනමා කෘතියේ වැඩ කරමිනුයි හිටියේ. අද වන විට ඔහුත් මගේ සමීපතම මිතුරෙක් වගේම මගේ බොහෝ ශාස්ත්‍රීය වැඩවලට ඔහුගේ දායකත්වය ඉහළින්ම ලැබෙනවා. මේ කවිත් ඔහු එහෙම තෝරගෙන පරිවර්තනය කළ ඒවා.
අපි දැන් මේ සාකච්ඡාව නතර කරමු. අන්තිමටම අපිට කියන්න ඊළඟට පාඨකයන්ට ඔබව මුණ ගැහෙන්නෙ කොහොමද?
මං මුළින්ම කියපු විදිහට මට කවි ලියැවෙන්නේ ඉතාම කලාතුරකින්. ඒ නිසා අලුත් කවි පොතකින්නම් මෑතකදී මාව මුණ ගැහෙන්නෙ නෑ කියන එක විශ්වාසයි. මගේ ඊළඟ පොත විදිහට එළි දකින්න නියමිත ඇතුල් වියමන් කියලා ශාස්ත්‍රීය කෘතියක්. ඒක නූතන කවිය සම්බන්ධව ලියැවිලා තියෙන්නේ. ඉගන ගන්න ළමයින්ට වගේම පොදු පාඨකයාටත් වැදගත් වෙයි කියලා හිතන ඇතුල් වියමන් මේ අවුරුද්දේ අග පළවේවි.
මේ වනවිට වැඩ ඉවර කරමින් තියෙන අනික් කෘතිය බටහිර කාව්‍ය පරිවර්තන කෘතියක්. ඒකත් මේ වසර අග හෝ සමහරවිට ලබන වසර මුළ පළවෙයි. ඒ වගේම මගේ කෙටිකතා පොතක් සහ තවත් ශාස්ත්‍රීය ලිපි එකතුවකත් වැඩ මේ වනවිට කරමින් තියෙනවා. ඒවා බොහෝවිට අර කෘතිවලට පස්සේ තමයි පළවෙන්නේ.
රාවය සහ මව්බිම පුවත්පත්වල කර්තෘමණ්ඩලවලින් ඉවත් උනාට පස්සේ එදා ඉඳන් මම දිගටම වගේ නිදහස් මාධ්‍යෙව්දියෙක් විදිහට වැඩ කරනවා විවිධ පුවත්පත් සමග. ඉස්සරහටත් එහෙමයි. ඉතිං පාඨකයින්ට ඒවායෙනුත් කියවන්න පුළුවන් වේවි මගේ ලියමන්.
~ සාකච්ඡාව
බාසුරු ජයවර්ධන
https://sinhala.lankanewsweb.net/06/13/116226/?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR3oGMH8l_ec-5uiKn8LHjnEvabh7x3SIHo_7F7o5oU8pgNB5lstYTb-p2w_aem_AUsYYEaXzlWPT87li1O90JIgm3rXwCdH7KTxw432pPskUILoxSg7D5KkkQ7QMfR2ctFAn3eOQpYrynZrmA2PH2Dl
මෙය අඩ සියවසක
කාලයක ලාංකීය ඉතිහාසයේ පැවති කැරලි හා සිවිල් යුද්ධ පාදක කරගත් සිනමා කෘතියක් බව
සිනමාපටය ආරම්භයේදී සඳහන් කර ඇත. එසේම රහස් කියන කඳු සිනමාපටය ගැන සාකච්ඡා කළ බොහෝ
විචාරකයින් ද එය හඳුන්වා දුන්නේ 88ර/89 වැනි කැරැලි
මෙහි මුඛ්‍ය තේමාව බවයි. නමුත් මා දකින හැටියට එම සිදුවීම් සිනමාවේ ඓතිහාසික
පසුබිම මිස එහි මුඛ්‍ය තේමාව නොවේ.
කන්‍යාවන් හත්
දෙනෙකු ලවා කිරිවලින් නාවගත්තු පාලකයෝ, රනින් කළ අසුන් වල වාඩිවී දෝෂ මැකීමට උත්සාහ කළ පාලකයෝ,
සද්දන්ත ඇතුන් මරා දළ
අරන් යතුකර්ම කළ පාලකයෝ ගැන අපි අසා, කියවා ඇත. රහස්
කියන කඳු සිනමාපටයේ ඉන්නේත් නට්ටටම කෙලවිච්ච තම රජය ගොඩගන්ඩ තරුණයින් බිලිදෙන එවන්
පාලන තන්ත්‍රයකි. වෙනත් වචන වලින් කියනවානම් තරුණ තරුණියන් විස්සක් මරා ඔවුන් ගේ
සිරුරු රැගෙන ගොස් කන්දක් උඩ වැළලීමට සූදානම් කර, විසි එක්වැන්නා පණ පිටින් අර සිරුරු විස්ස
ඉදිරියට ගෙන ඔහුව කිරෙන් නහවා මරණයට පත් කිරීමත්, පසුව සිරුරු විසි එකම වැළලීම තුළින් රටට
ඇතිවී තියෙන දෝෂය මකන්න හැකිය යන මිත්‍යා දෘෂ්ටික විශ්වාසයෙන් යුතුව කටයුතු කරන
පෙරකී සැබෑ පාලකයින්ට සමාන වූ ම පරිකල්පනීය රජයක් ය. මෙය පරිකල්පනීය සිදුවීමක්
වුවද ලංකාව වගේ රටක සිදුවිය නොහැක්කක් නොවේ.
එකී දුර්දාන්ත
පාලනය මේ කෲර ඝාතන ක්‍රියාදාමය පළාත් කිහිපයකම ගෙනයයි. අතුරුදන්වන තරුණ තරුණියන්
ගැන සමාජයෙන් එන ප්‍රශ්න කිරීම්වලින් ගැලවීමට එකී බලධාරීන් ගොඩ නගන මතවාදය වන්නේ
තරුණයින් අතර උග්‍ර මානසික රෝගයක් බෝවෙමින් ඇති බවත්, එහෙයින් ඔවුන් සිය දිවි නසාගන්නා බවත් ය. මේ
සඳහා සෞඛ්‍ය බලධාරීන්ගේ ද සහාය යොදාගනී. ඝාතනය කිරීමට පෙර ඇතැම් තරුණයින්ට පහර දී
තමන් සියදිවි නසාගන්නා බවට වන වීඩියෝ නිර්මාණය කරගනී. මෙය විසාලා මහනුවර වූ අමනුෂ්‍ය
උවදුර වන්නක් බවට හිතවත් භික්ෂූන් ලවා කියවාගනී. ඒවා මාධ්‍ය මගින් ප්‍රචාරය කරයි.
තවද මේ මර්ධනකාරී රජය මේ ව්‍යාපෘතිය සඳහා මිනිස් සමූලඝාතනයේ මහා සලකුණ වන
හිට්ලර්ගේ ස්වස්තිකයට සමාන සලකුණක් නිර්මාණය කරගන්නා අතර, එම සලකුණ සඳහන්
ස්ථානයන් වෙත යෑම මිනිසුන්ට තහනම් කරයි. මන්ද යත් එම ස්ථාන ඔවුන්ගේ යට කී ව්‍යාපෘතියේ
ඝාතකාගාර වන නිසාය.
ඇතැම්
විචාරකයින් කියන පරිදි, රජයේ අරමුණ
කැරැලි කරුවන් ඝාතනය කිරීම නම් සිනමාපටය තුළ කථානායක තරුණයා (ජගත් මනුවර්ණ රගන)
අනික් තරුණයා හා පැන ගිය පසු, මළ සිරුරු
පටවාගෙන ආ කිසිදු දේශපාලනයක් නැති ලොරියේ රියදුරු විසි එක්වැන්නා වෙනුවට මරන්නට
යෝජනා කරන්නේ ඇයි? අවසන මේ ව්‍යාපෘතිය
පැවරුණු අතුරු හමුදාවේ ම සාමාජිකයා (සම්පත් ජයවීර රගන) මිය ගිය පසු. ඔහු
විසිඑක්වැන්නා ලෙස ගණන් කර අදාල මිත්‍යා යාතුකර්මය අවසන් කරන්නේ ඇයි? ඒ අනුව මෙම සිනමා පටයේ
මුඛ්‍ය තේමාව යට සඳහන් කළ කාරුණ මිස කැරලි හෝ අරගල පිළිබඳ ඍජුව පැවසීම නොවන බව
පැහැදිලි වේ.
ඕනෑම විදිහේ
පාලක දෘෂ්ටිවාදී වයපෘතියකට, එකී
දෘෂ්ටිවාදයම දැන හෝ නොදැන උසුරුවමින් ඊට සෙත් පතමින් බණ කියන ආගමික සංස්ථාවත්,
මෙවන් අතිරණාත්මක භිම
සමයක් තුළ පවා සැටලීමක් විකිණීමට වෙහෙස ගන්නා ශික්ෂු චරිතය තුළින්, හාස්‍යයත්, උත්ප්‍රසායත්, ඛේදයත් එකවැර ගෙන ඒමට
සිනමාකරුවා සමත් වේ. එසේම සැටලිම විකුණා
දෙන්න කියා ඝාතකයාටම කීම පාලකයාත් ආගමත් අතර ඇති ගණුදෙනුවේ ස්වරූපය මනාව හෙලිකරයි.
ජනපප්‍රිය ටෙලිනාට්‍ය අධ්‍යක්ෂක වරයකු වන ලක්මාල් ධර්මරත්න මේකී භික්ෂු චරිතයට
අපුර්ව ලෙස පණ පොවන බව නොකියා බැරිය.
සිනමාකරුවා
කතාව ගැටගැහීමට යොදාගන්නා අනික් වැදගත් සිවිල් චරිතයනම් බෙර කරුවාගේ ය. ඔහු සිහි
විකල් වුවේකි. පියෙකි. පෙනී යන විදිහට ඔහුගේ පුතාද අතුරුදන්ව සිටී. තම දරුවා නිවාස
තුළ ඇතැ’යි සිතමින්
ඔහු තනිවම කතා කරයි. තම මියගිය බිරිඳට අයත් වූ දෙයක් හෝ තමා හරි හම්බකරන් කන හරකා
බාන හෝ විකුණා තම එදිනෙදා සුරා කොටාව පිරිමහගන්නා එක ඔහුගේ ජිවන ක්‍රමයයි. ඝාතක
කල්ලිය කන්ද උඩ සිට තරුණයින් වළදැමීම සඳහා රාත්‍රියේ බැකෝ යන්ත්‍ර යොදා වළවල්
හාරති. කඳු බඳේ ජිවත්වන ඔහු ඈතින් පෙනෙන එම බැකෝ එළි දකින්නේ ‘කාලෙකින් කන්දට වැඩපු
දේවතා එළි’ ලෙසයි. ඔහු
බෙරේ ගසා (ඇතැම් විට තම පුතාව ද මිහිදන් කරමින් සිටින) ඝාතකයින්ගේ වාහන ලාම්පු එළි
හෙවත් ඔහු දකින ‘දේවතා එළිවලට’
සාදුකාර දෙයි!
මේ සිහිවිකල
මිනිසා වනාහි නුතන ලාංකික පුරවැසියාගේ සංකේතීය නියෝජනය නොවේද? යට දැක්වූ සියලු චරිත
ලක්ෂණ මිත්‍යාදෘෂ්ටික හා අදේශපාලනික නූතන පුරවැසියාගේ සැබෑ ලක්ෂණයන්ට ජීවමාන
උදාහරණ නොවේද? ඔහුගේ අතට
බෙරයකුත් ලබාදී තිබීම තවදුරටත් උත්ප්‍රසය තීව්‍ර කරයි. පාලක මිත්‍යාමතිකයන් හා
දෘෂ්ටිවාදයන් කොතරම් තදින් වැළඳ ගන්නවාද යන්න පමණක් නොව ඒවා ප්‍රචාරය කිරීමේද
ලාංකික පුරවැසියාගේ පිළිවෙත ඉන් ඉඟි නොවේද?
රහස් කියන කඳු
සිනමා කෘතියේ සිනමා රූප විශිෂ්ටයි. සංගීතයත්. සරත් කොතලාවල, ජගත් මනුවර්ණ ඇතුලු
සියලු නලු නිලියන්ගේ රංගනයත් එසේම ය. එසේ නමුදු තේමාත්මකව වෙනස් වුවත්, මේ කෘතියේ ඝාතකාගාරය
සහ මිත්‍යාදෘෂ්ටික යාතුකර්ම (Rituals) තුළ The Silence of the Lambs හෝ The Human
Centipede වැනි සිනමා
පටයක ඇති භීතිය ගෙන එන්නට සිනමාකරුවා සමත් වූවානම් අපුරුය. තරුණ තරුණියන් විස්සක්
ඝාතනය කිරීමත් පණපිටින් ගෙනගොස් තවත් කෙනෙක් අවසන මැරීමත් යන්න නිකම්ම නිකම් කවියක
පේලි දෙක තුනකින් නොකියා මීට වඩා ප්‍රබල ලෙස කුළුගන්වන්න තිබුනානම් තවත් අපූරුය.
සිනමා කෘතිය
තුළ කතාවේ මූලික තේමාව ඉස්මතු වෙනවා මදි බවක් පෙනේ. ඇතැම් විට ඒ රහස් කියන කඳු අඩු
වියදම් සිනමා පටයක් වීම නිසා ද විය හැකිය. එසේ නමුත් සැටලීමේ කතාව, කාන්තාවක විසින්
කතානායකයා බේරාගෙන ඔහුව නෑවීම ආදී කතාවේ මුලික තේමාව කුළුගැන්වීමට එතරම් ඉවහල්
නොවන සිදුවීම් ඉවත්කර හෝ තවදුරටත් නිර්මාණාත්මකව සංස්කරණය කර අදාළ ඉඩ හදාගන්නට
නිර්මාණකරුවාට අවකාශ තිබුණි.
සිනමාපටයක්
තුළ ඇවැසිනම් අධ්‍යක්ෂවරයකුට ඉතා නිර්මානාත්මකව ද භාවිත කළ හැකි අසැබි වදන් අතිශය
ගහණ කිරීමෙන් සිනමාකරුවා රහස් කියන කඳු සිනමාපටයට ගන්නට වෑයම් කළ අලංකාරය ද,
තේමාව කුළුගැන්වීමට
වැඩි අවධානය දුන්නෙනම් ලැබී ඇති සීමාකම් සහිත අවකාශයේ වුවද නිර්මාණකරුවට වෙනත්
ලෙසකින් සපුරාගත හැකිව තිබුණි.
‘සිනමාවේ භාෂාව
රූපයයි’ යන්න ඕනාවට
වඩා පැරණි නිර්වචනයකි. වැඩිමනක් නිහඬ රූප යොදාගනිමින් ප්‍රබල ලෙස හැඟීම් නිරූපණය
කිරීම ඇතැම් නූතන සිනමාපටයක පවා විශේෂ උපක්‍රමයක් විය නොහැකි බව ඉන් හැඟවෙන්නේ
නැත. නමුත් මේ සිනමාපටයේ තේමාව මීට වඩා දෙබස් අයැද සිටින බව පෙනේ. විශේෂයෙන් නාමල්
ජයසිංහ වැනි අති ප්‍රබල වේදිකා නාට්‍ය රචකයකු මෙහි තිර පිටේ සම රචයකුද වී තිබීම
තුළ එසේ වීම තවදුරටත් කණගාටුවකි. කෙසේවෙත් රහස් කියන කඳු වැනි වෙනස් සිනමා පටියක්
සිංහල සිනමාවට එකතු කිරීම ගැන අධ්‍යක්ෂ වරයා ඇතුලු සියලු එහි පාර්ශ්වකරුවන්ට අපි
ස්තුතිවන්ත විය යුතුම ය.
ප්‍රසාද් නිරෝෂ බණ්ඩාර
හැමතැනකම, ඔව් සැම විටකම සිටිති ඔවුහු.
පිබිදෙම් - නිදා වැටෙනෙම්, සිහිසුන් වෙම් - යළිත් නැගිටිම්
එනමුදු මැකිය නොහැකිමය ස්මරණ උන් ගැන.
මතකයි බොහෝ කලකට පෙර,
පාවහනකුදු නොපැළඳි ගම්බද කොල්ලෙක්
වසත් කල එළඹිවිට මුණගැසුණුහැටි
කිසිදා මා මතකයෙන් නොමැකෙන
කුලුඳුලේ මහද මුසපත් කරපු ඒ කෙල්ල.
දිය ඌල මත නැවී හෙමි හෙමින් දියදෝන
තම අතැ‘ති බඳුනට ද වඩ වඩා නූස් ලෙස
ඈත සිට පෙණුනාය ඈ මට.
ඈ දෙදණ හෙවූ දිය සිහිලස් ය මම දතිමි.
සිහිලස්ද? නැත!
දවා ඇත ඈ මා ගින්නෙන්
උපහාසයක් සැඟවුණ, ඒ ක්ෂණික බැල්මෙන්.
මම ඇයට තවමමත් පෙම් කරමි.
පරෙවි අළු පැහැගත්තු කැස්පියන් වෙරළ මත
ඉබාගාතේ ගියෙමි පසු දිනෙක
පෙම් කරපු තවත් කෙල්ලක නිසා
එනමුදු කෝල විය තට්ටුකරනට ඈ දොරට
සැරිසැරීමි එහෙයින් ඒ නිවස වටා මම්.
ඈ දිවි ගෙවූ දෙවන මහලේ
ජනෙල් මත වතුල ඈ සෙවණැල්ල දැකුමට
නැගිමි උස් වූ මේපල් තුරකට.
තවමත්ම පෙම්කරමි මම ඒ තරුණ කෙල්ලට.
එක මැදිරියක හිඳ මොස්කව් බලා යා වුන
තව ගැහැනු ළමයෙකි, දුම්රියේ මුණගැහුණ
ආයෙමත් දකින්නට නිරන්තර හිත කියන.
ඉතිං තුති නොවී කොහොමද මුදල් අයකැමිට මම
ඈ වෙත මා අසල අසුනක් ම වෙන් කළ
ඇස් බැලුම් දල්වමින් එකිනෙකා දෙස ද
විසල් වූ භූ දැකුමන් ද විඳගමින් යන්නට!
තබා ඈ දෙපා මුල මගේ මුළු ජීවිතය
සත්තමයි, සිටියා මම ඈ සමග යන්නට.
මම තවම පෙම් කරන නපුරු කෙල්ලක් සිටියි
හැම විමට පරස්පර දේ කියයි
හැම විටම කෝපයෙන් රත් ගැහෙයි
ඔව්, ඈ මගේ කවි පවා ඉරා දැම්මා.
මම ඇයට තවමමත් පෙම් කරමි.
මා පෙම් කරන තවත් කෙල්ලක් සිටියි
ප්‍රීතිමත් දිලිසෙන දෑස් දල්වා
සියක් වතාවක් හෝ නැතිනම් ඊටත් වැඩියෙන්
අහසක් උසට වර්ණනා කළා ඈ
මා ලියූ කවි.
ඊර්ශ්‍යාසහගත කෙල්ලකට මම පෙම් කරන්නෙමි,
සරල ගැහැනු ළමයෙක්ටත් මම පෙම් කරන්නෙමි,
කෝලවන්තියකටත් මම පෙම් කරන්නෙමි,
සංවේදී කෙල්ලකට මම පෙම් කරන්නෙමි,
විමසුම්වන්තියකටත් මම පෙම් කරන්නෙමි,
ලෙන්ගතු කෙල්ලකට,
ඒ වගේම ප්‍රීතිමත් යුවතියකට,
මුරණ්ඩු කෙල්ලකටත් මම පෙම් කරන්නෙමි.
හැම ගමකම, හැම නගරයකම
මම ආදරේ කරන ගෑනු ළමයෙක් ඉන්නවා.
මම ගැහැනු සීයක්ට ආදරෙයි ඔව් ඇත්ත,
නමුත් ඒ හැම කෙනෙක්ම ඔබ!
Translated by: Prasad Nirosha Bandara
* Painting : Frank Bernard Dicksee (Romeo and Juliet)
දර්මපුරම් නවකතාවේ කතා නායිකාව ‘සෙන්නි’ ලෙස කීවද සැබැවින්ම මේ කතාවේ කතා නායිකාවන් දෙදෙනෙක් ඇතැ’යි කීම සාවද්‍ය නැත. එනම් ගැටවර වියේ සිට තරුණ විය දක්වා ගලා යන සෙන්නිගේ චරිතය සහ කතාවේ අවසානය තෙක්ම ඇගේ පුංචි අම්මා ලෙස හඳුනාගැනෙන ‘නේරංජනා’ නම් කාන්තාවගේ චරිතයයි. නේරංජනා බොහෝ විට විග්‍රහවන්නේ සෙන්නිගේ දෘෂ්ටිය හරහා ය. නමුත් ගැඹුරින් විමසා බැලීමේදී දර්මපුරම් නවකතාවේ වඩාත් කැපී පෙනෙන කාන්තා චරිතය නේරංජනා වන බව පෙනේ. කතාවේ සංකීර්ණම චරිතය ද නේරංජනා ය.
එසේම කතාවේ චරිත හා සිදුවීමුත් සෙන්නිගේ සිතිවිලි ඔස්සේත් හුයක් සේ ගැටගැසී ඇති තවත් ප්‍රධාන චරිතයක් ඇත. එනම් කතාව අවසානය තෙක් හෙලිදරව් නොවන, මුහුණක් නොමැති චරිතය වන ‘චේ’ හෙවත් ‘චේදරම්’ය. කතාවේ මුල් අඩ බොහෝ විට සෙන්නිගේ ළමා වියේ හා තරුණ වියේ සිතිවිලි ඔස්සේ උත්තම පුරුෂ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් ගොඩ නැගේ. අවසන් කොටසේ විටින් විට නේරංජනාගේ දෘෂ්ටිකෝණයට ද මාරු වේ. ඒ ඈ විසින් ලියන ලද දින පොතක් හරහා ය. කතාවේ ඇතැම් තැන් ප්‍රථම පුරුෂයෙන් තැබීමට ලේඛිකාව පියවර ගනී. ඒ අනුව දර්මපුරම් නවකතාව තුළ දෘෂ්ටිකෝණය සම්බන්ධයෙන් ලේඛිකාව ඉතා වැදගත් තාක්ෂණික අත්හදාබැලීම් රාශියක් සාර්ථකව සිදුකරන බව පෙනේ.
කතාව ආරම්භ වන්නේ චේ නම් මෙම පුද්ගලයාගේ පෟරාණික නිවස මෙන් ම ඒ තුළ ඇති, ඇත් දළ, පිළිම, මූර්ති, කැටයම්, සිතුවම්, බඳුන් වැනි විවිධ පුරාවිද්‍යාත්මක හා කලාත්මක කෘතීන් වර්ණනා කරමිනි. ඒ අනුව මුල් පරිච්ඡේදය කියවද්දී චේ යනු එවන් කලාගාරයක් වැනි නිවසක් අරා සිටි මහා කලාකාමී මුණිවරයකු වනු ඇතැයි හැඟේ. එනම් ප්‍රේමානිශංස නවකතා අවකාශය තුළ සිටින අර කුමාරස්වාමි පවුලේ ජනකාන්ත උගත් මිනිසකු සේ ම පාඨකයාට හැඟී යයි. නමුත් චේ යනු කවරෙක්දැ’යි හෙළිදරව් වෙන්නේ කතාවේ අවසාන පරිච්ඡේද දෙක තුන වන තුරු පාඨකයාට ඉවසා සිටීමට සිදු වේ. කතාව ගැටගසන ප්‍රධානතම හුයද එයයි.
චේ හෙවත් චේදරම් නම් කුප්‍රකට පුරා වස්තු එකතු කරන්නා ගේ රැවවටීමට ලක්වූ නේරංජනානම් නව යොවුන් දැරිවිය ගැබ් ගැනීමත්. ඉන් ඒ හේතුවෙන් ඇගේ දෙමව්පිය දෙදෙනා මියයයෑමත්, පසුව චේ තම අනියම් බිරිඳවන නේරන්ජනා තම දේශපාලනික සම්බන්ධතා වෙනුවෙන් හිතවත් ඇමතිවරුන්ට දූෂණය කරන්නට ඉඩ දීමත්, පසුව නේරංජනා තම දියණියත් තම නිවසේ වූ ‘මාතම්මා’ නම් සේවිකාවත් සමග පලාගොස් තම පියාට අයත් වූ දෝතලු වත්ත නම් ග්‍රාමීය ඉඩමක වූ නිවසක නිර්ණාමිකව වෙසීමත්, දියණිය වන සෙන්නි ඉතා කුතුහලයෙන් යුතුව සිට අවසන සියලු සත්‍ය සොයාගැනීම හා පසුව ඇයද ගෙළ වැළලාගෙන මිය යාමත් වටාමේ කතාව දිවේ. මා ඒ කීවේ කතාවේ කාලාවකාශී පිළිවෙළට වුවත් නවකතාව තුළ එය දිගහැරෙන්නේ ඊට වඩා වෙනස්ම ආකාරයකට කාලාවකාශ පිළිවෙළ සම්මිශ්‍රණය කරමින් ඉතා නිර්මාණාත්මකව ය.
සෙන්නිගේ සැබෑ පියා කවුද? සෙන්නිගේ සැබෑ මව කවුද? චේ යනු කවරෙක්ද ආදී කුහුල කථාරම්භයේ සිට අවසානය තෙක් පාඨකයා එක සේ බැඳ තබාගන්නට සමත් වේ. මේ කෘතියේ තවත් සුවිශේෂීත්වයක් වන්නේ එකී සැඟවුණු කාරණා මගින් කතා වස්තුවේ කුහුල ආරක්ෂා කරනවා සේම ඉදිරියට වෙන්නට යන දේ කළින්ම කීමේ උපක්‍රමය (foreshadow) ද එක සේ නිර්මාණාත්මකව භාවිත වීමයි.
කතාවට පසුබිම් වන ඓතිහාසික කාල පරාසය ඉතා අතීරණාත්මක එකකි. එනම් රාජ්‍ය භීෂණය, දෙමළ ජාතිකයින්ට එරෙහි අපරාධ, එමෙන්ම දකුණේ තරුණයින් දෙවැනිවරට ඇති කළ කැරැල්ල ආදිය සහිත දශක දෙක කිහියපයක් සහිත අතීරණාත්මක යුගයයි. එසේම ඒ සියලු කාරණා මේ කතාව හා ඍජුව ගැටගැසේ. එවන් අතීරණාත්මක යුගයක් තුළ විය නොහැකි දෙයක් නොමැති වේ. එනිසා අනවශ්‍ය පරිදි යථාර්වාදීව නවකතාවට එළඹෙන පාඨකයෙක්ට ඇතැම්විට එකවැර පිළිගන්න අමාරු ස්වරූපයේ ඇතැම් සිදුවීම් වලට මෙකී අතීරණාත්මක කාලය අර්ථ සපයයි.
Willing suspension of disbelief යනු ප්‍රකට කවියෙකු සහ සෞන්දර්ය වේදියකු වූ එස්.ටී.කොල්රිජ් (Samuel Taylor Coleridge) යම් කිසි ආඛ්‍යානයක ඇති අවිනිශ්චිතභාවය, හා රසිකයා ඒ වෙත එළඹිය යුතු ආකාරය පිළිබඳ ගෙනා ප්‍රකට සංකල්පයකි. ඉන් කියවුනේ ‘විශ්වාස කළ නොහැකි බව’ නම් පූර්ව විනිශ්චය රසිකයා යම් කෘතියට ප්‍රවේශ වීමේදී අත්හිටුවිය යුතුය යන්නයි. සරල උදාහරණයක් කියනවානම් හින්දි සිනමා කෘතියක් නරඹන්නට වාඩිවන ප්‍රේක්ෂකයා ඒ තුළ ඇති ගීත කොටස් වලදී එක් ගසක සිට තවත් ගසක් ළඟට නර්තනයේ යෙදෙමින් නලු නිළියන්ගේ ඇඳුම වෙනස් වීම විය නොහැක්කක් ලෙස පූර්ව විනිශ්චයක සිටිය යුතු නොවේ. මන්ද යත් එසේ වුවහොත් ඒ සිනමා කෘතිය ඔහුට විඳින්නට සිදු වන්නේ නැතිය. එහෙයින් කලා කෘතියක යථාර්ථය වනාහි බාහිර ලොව තියෙන දෙයකට වඩා අදාල කලා කෘතිය තුළ ම තිබෙන දෙයකි.
දර්මපුරම් හි නේරංජනා චේ ගෙන් පැන යන්නේ තම දරුවා පමණක් රැගෙන නොවේ. ඇය චේගේ විවාහ බිරිඳගේ දරුවා ද තමාව දූෂණය කළ මැති ඇමතිවරුන්ගේ දරුවන් ද රැගෙනය. එය රටේ විශාලතම ළමා මංකොල්ලය ලෙස කියැවේ. තම නිවසේ මෙහෙකාරිය තම මව ලෙසද, චේගේ විවාහක බිරිඳගේ දියණිය වන මූර්ති හා තමාගේත් චේගේත් දියණිය වන සෙන්නි පිට රට ගිය තම වැඩිමහලු සහෝදරියගේ නිවුන් දියණියන් ලෙසද ආදී ඉතා විශාල කතාවක් ගොඩනවමිනි. එසේම සෙසු දරුවන් ළමා නිවසක් සදා ඇය අප්‍රකටව හා නිරුපද්‍රිතව දශකයක් ඉක්මවා ජීවත් වේ. මෙය නවකතාවේ යථාර්ථයට නොඑළඹී බාහිර යථාර්ථය සමග නවකතාව කියවන්නෙකුට විය නොහැක්කක් ලෙද පෙනීයා හැකිය. නමුත් කොල්රිජ් කීවා සේ එය බාහිර යථාර්ථයට වඩා නවකතාකාරිය නිර්මාණය කරන කතාවේ යථාර්ථය තුළ ඉතා පහසුවෙන් අර්ථ ගැන්වෙන්නකි. එසේම පෙර කියූ අතීරණාත්මක හා අරාජික දේශපාලනික වටපිටාව තුළ එය බහිරයථාර්ථය සමගද කිසියම් අයුරකින් ඇවැසිමනම් ගැටගසාගන්නට යම් අයෙකුට හැකියාව තිබේ. ලේඛිකාව පාඨකයාව කතාව තුළට ප්‍රවේශ කරන්නේ ම දෝතලු ඉඩමේ තලමල පිපීමේ සුබ අසුබ විශ්වාසයකින් ලකුණකින් ලකුණක් සමගය. එසේම සෙන්නිගේ ඇතැම් අධියථාර්ථවාදී සිතුවිලි ධාරාවන්, සහ චර්යාවන් (සියඹලා ගසකට සහ ගල් පර්වතයකට පණ ඇතැයි සලකා ප්‍රතිචාර දැක්වීම වැනි) ඔස්සේය ක්‍රමයෙන් ඉදිරියට ගෙන එන්නේ පාඨකයාට නවකතාවේ ම යථාර්ථයකට එළඹීමට ආරාධනා කරමිනි.
දර්ම පුරම් කතාව අවසානය වන විට එකම ඉරණමක් තුළ නේරංජනා සහ සෙන්නි යන අදීන ගැහැනුන් දෙදෙනාගේ ම ඉරණම එකම විදිහට ගැටගැහේ. ඒ ඔවුන් දෙදෙනාටම ගෙළ වැළලා මියයෑමට සැලැස්වීමයි. එසේම නේරංජනා විසින් සාදාගනු ලැබූ චේදරන්ගේ සහ ඔහුගේ විවාහක බිරිඳගේ දියණිය වන මූර්ති ද උත්ප්‍රාසාත්මක ඛේදාන්තයකට ගොදුරු වේ. එනම් තම පියා වන චේරන් ඇතුලු කණ්ඩායම අතින් දූෂණය වීමයි. කතාව තුළ ලේඛිකාව සමාජයේ බොහෝ තැන් වලට සියුම්ව පරහ දේ. තම පැවැත්මත් තමා විසින් කරන ලද අපරාධ නිසා ඇතිවන පශ්චාත්තාපයෙන් ගැලවීමටත්, ඇතැම්විය සමාජය නොමග යැවීමටත් දේවාල වල පිහිට පැතීමයි. අනික් අතට එසේම තම ජීවන මාර්ගය සඳහා මිනිසුන් දේවාල පැවැත්වීමමින් මුසා දෙසමින් දිනෙන් දින දියුණු වන දේවාලත්, අනවශ්‍ය පරිදි දේශපාලනයට ළංවීම නිසාම නිසා අවසානයේ ඒවා විනාශයට යෑමත් ය.
මනොරි සිලිකා වනාහි ජනප්‍රිය තලයේ නවකතා ලිවීම සඳහා වැඩිමනක් ප්‍රසිද්ධව ඇති ලේඛිකාවකි. එසේ නමුත් ඈ සතු ව්‍යුත්පත්තියත් ප්‍රතිභාවත්, සතතාභ්‍යාසයත් ඈව ජනප්‍රිය කෘති බිහිකිරීමෙන් ඔබ්බටද ගෙන යන බව දර්මපුරම් සාක්ෂි සපයයි. ජනප්‍රිය තලයේ කතා ලිවීම සරල දෙයකැ’යි ඉන් අදහස් නොවේ. ඒවා ලිවීම වෙනම වැඩකි. කතුවරිය ජනප්‍රිය තලයේ කෘති ලිවීමට වඩාත් ප්‍රකටව ඇති නිසාම ඇගේ මෙවන් නවකතා සමාජයේ කතා බහට ලක් නොවීමටද ඉඩ ඇති බවයි. තවත් පැහැදිලිව කියනවානම් මේ ජනප්‍රිය විධග්ද බේදය නිසා අහම්බෙන් මුණ ගැසුනොත් හැර විධග්ධයැ’යි කියාගන්නා විචාරකයින්ගේ දෑස්වලට දර්මපුරම් වැනි අපූරු නවකතාවක් මුණ නොගැසෙන්න ඇති ඉඩ වැඩි බවයි. සැබැවින්ම දර්මපුරම් වනාහි සරල රසික තල බිඳ දමන අපූර්ව නවකතාවකි.
- ප්‍රසාද් නිරෝෂ බණ්ඩාර ( 2023.11.19 අනිද්දා පුවත්පත)
I) මුල් යුගයට අයත් කෘති - සොක්‍රටීස් ජීවත්ව සිටි අවසාන කාලයේ හා ඔහු මරණ දණ්ඩනයට මුහුණදුන් කාලයට ආසන්නව ලියැවී ඇති කෘති. බොහෝ විට සොක්‍රටීස් ඉදිරිපත් කළ අදහස් හා බැඳෙන අතර මේවායේ මූලික චරිතය ලෙස නිරූපණය වන්නේ සොක්‍රටීස්ය. දාර්ශනික අතින්ට වඩා සාහිත්‍යමය අතින් මේ කෘති ඉතා වැදගත් වේ.II) දෙවන යුගයට අයත් කෘති - ප්ලේටෝගේ විදේශ සංචාරයට අයත් කාලය තුළ ලියවූ කෘතීන් වේ. ආකෘති පිළිබඳ දර්ශනය හඳුන්වා දෙන්නේත් ක්‍රමයෙන් ගොඩනැගෙන්නේත් මේ කෘතිවල. මේ දාර්ශනික වෑයම නිසාම මුල් යුගයේ කෘතිවල තරමටම මේවායේ කලාත්මක භාවය දකින්නට නොලැබෙන අතර, පරෙස්සමට ඉදිරිපත් කරන ලද තර්ක හා ක්‍රමානුකූලව ගොඩනගන ලද දාර්ශනික න්‍යායන් දකින්නට තිබේ.III) තෙවන යුගයට අයත් කෘති - වයසින් මුහුකුරා ගිය ප්ලේටෝ අතින් ලියවෙන ලද කෘති ය. මේ වන විට ඔහු තම දර්ශනය ගොඩනගා හමාරව සිටි අතර එකී දර්ශනය මිනිසා තුළ ව්‍යාප්ත කිරීමේ වෑයමක යෙදී සිටියේය. මේ නිසා මේ කෘතිවල ගැඹුරු අදහස් මෙන්ම කලාත්මක භාවයද එක් සේ රැකී ඇත.
01. මේ යුගය වන විට තමාද අයිතිවන දාර්ශනිකයින්ට සමාජය තුළ තිබුණ ස්ථානය අහිමි වී තිබීම හා ඒ වෙනුවට කලාකරුවන්ට වැදගත් තැනක් හිමිව තිබීම.02. සොෆොක්ලීස් වැනි නාට්‍යකරුවන්ගේ ‘සොක්‍රටීස්’ වැනි නාට්‍ය නිසා තම ගුරුවරයා වූ සොක්‍රටීස්ට විශාල ගැටලුවකට මුහුණදෙන්න සිදුවීම හා අවසන මරණ දඬුවම ද හිමිවීම.03. තමා ඇතුලු දාර්ශනිකයින්ට අහිමි වූ තැන සහ බලය නැවත ලබාගැනීමත්, ඔවුන් වෘත්තීමය වශයෙන් තම පෞර රාජ්‍ය තුළ නගා සිටුවීමට ප්ලේටෝට අවශ්‍ය විය.
(Aristotle’s Poetics is probably the most important single book that has ever been written about poetry, both for what it says and for what it has been take to say. Various factors make it a work singularly easy to misinterpret, and misinterpretations have been just as seminal in the development of aesthetic theory and, at some periods, of poetry itself as a correct understanding of it.(Ancient Literary Criticism, Page – 85)
I) Theoria - දැනුම ලබාගැනීමII) Praxis - ක්‍රියාවන්III) Poiesis - නිර්මාණකරණය
